Minister Tineke Netelenbos (Verkeer) heeft zich tot het uiterste verzet tegen openbare aanbesteding van het vervoer op de hogesnelheidslijn HSL-Zuid.

Zij wilde het vervoer gunnen aan een combinatie van NS, KLM en Schiphol, maar dat stuitte in het kabinet op grote weerstand. Uiteindelijke besloot premier Wim Kok om door te gaan op de al ingezette koers: openbaar aanbesteden.

Dat vertelde Ralph Pans, tussen 1998 en 2002 de hoogste ambtenaar op het ministerie van Verkeer en Waterstaat, maandag aan de parlementaire enquêtecommissie die het debacle van de Fyra onderzoekt. De commissie begon maandag de eerste openbare verhoren die antwoord moeten geven op de vraag waarom de Fyra vijf jaar te laat ging rijden tussen Amsterdam en Brussel en er door grote technische mankementen al snel mee op moest houden.

Hand overspeeld

Maar de enquêtecommissie onder voorzitterschap van CDA-Kamerlid Madeleine van Toorenburg zoekt ook uit hoe het vervoer op de HSL-Zuid bij de NS en partner KLM is terechtgekomen. De NS kreeg als eerste de kans om het vervoer binnen te slepen, maar Pans schetste maandag hoe het bedrijf zijn hand overspeelde. ”Hun bod was niet realistisch”, zei hij. ,,Het voldeed op geen enkele wijze aan de uitgangspunten.” Maar Maarten Spaargaren, die namens de NS bij de aanbesteding was betrokken, blijft erbij dat dit plan het beste was voor de reizigers, zei hij maandag tegen de enquêtecommissie.

Uiteindelijk draaide het er dus op uit dat meerdere bedrijven zich konden melden voor het treinvervoer op de hogesnelheidslijn. De NS bood 178 miljoen euro per jaar om de Fyra te mogen laten rijden. Pans zei maandag dat veel geld te vinden, omdat het minimumbedrag op 100 miljoen euro lag en twee concurrenten veel minder boden.

Zorgen om dure kaartjes

Maar volgens Spaargaren ging de NS zover omdat het ministerie bij de beoordeling van de biedingen voornamelijk naar geld keek. Genoeg zitplaatsen voor de reizigers en schappelijke tarieven schoten erbij in. Met het bod dat de NS deed zou een treinkaartje voor de Fyra tot 60 procent duurder zijn dan een normaal kaartje. De NS maakte zich daar zorgen over, maar ging ervan uit dat de tarieven wel weer omlaag zouden kunnen als de opdracht eenmaal binnen was.

Voorzitter Arriën Kruyt van reizigersvereniging Rover zei maandag dat de NS te veel mikte op de bovenkant van de markt, terwijl het beter zou zijn ook te kijken naar reizigers die minder geld overhebben voor een snelle verbinding.

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl